Yaşadığımız modern dünyanın içerisindeki iş yaşamında rekabet, sosyal hayatta ise diğer insanlardan üstün olma çabası tüm insanların kaçınılmaz gerçeği olmuştur. Bu nedenle başka bir insanın sahip olduğundan daha fazlasına sahip olmak, yaptığı şeylerden daha iyisini yapmak, ondan daha güçlü olmak “çok az olmak koşuluyla” gereklidir. Çünkü bu “öz değer duygusu” dur, başarıya giden yol daha iyisini yapmak ve daha iyisi olmaktan geçer. Ancak, diğer insanların önüne geçme çabası ve rekabet duygusu kontrol edilemezse işte o zaman “üstünlük kompleksi” ne dönüşüverir.
Üstünlük kompleksi, bireyin etkili ve abartılı bir şekilde kendini önemseme duygusu yaşadığı psikolojik bir rahatsızlıktır. Kendini diğer insanlara karşı üstün hisseder ve başkalarının düşüncelerine aldırmama tavrı sergiler. Üstünlük kompleksine sahip insanlar genellikle büyüklük duygusu sergilerler. Tipik olarak, diğer insanlardan daha iyi veya daha önemli oldukları hissini sürdürürler ve çoğu zaman başkalarının fikirlerini ve arzularını ciddiye almakta başarısız olurlar. Bu psikolojik rahatsızlık aynı zamanda narsizim veya megalomani olarak da adlandırılabilir.
Üstünlük kompleksine sahip bir kişinin özellikleri arasında kibirlilik, empati eksikliği ve böbürlenme eğilimi yer alır. Narsisistik kişiliğe sahip kişiler genellikle yakın ilişkileri sürdürmekte zorlanırlar. Hakaret olarak algılana her şeye yüksek tepki gösterirler. Bu kişiler, kendisini takdir edenleri pohpohlar, ancak hayranlık göstermeyenleri küçümser. Ayrıca, bu kişiler sıklıkla bir dizi alanda uzman olduğunu iddia ederler ve olduğundan daha fazlası gibi görünmeye çalışırlar.
Bir üstünlük kompleksi, genellikle altta yatan bir aşağılık kompleksinin sonucudur. Birey bir şekilde kendi yetersiz ve önemsiz hisseder ve bunu üstünlük ve bencillikle telafi etmeye çalışır. Altta yatan bir aşağılık kompleksi yoksa, kişi çocukken öylesine övgü ve hayranlık almıştır ki, üstünlük duygusu yetişkinliğe de taşınmış olabilir. Bir üstünlük kompleksinin diğer olası nedenleri arasında duygusal boşluk, aşırı eleştiri ve ebeveynlerden gelen aşırı hoşgörü yer alır.
Üstünlük kompleksine sahip kişiler, genellikle insanların sözünü keser ve başkalarının söyleyeceklerini dikkate almazlar. Bir tartışma ortamında sık sık “ben” ve “benim” kelimelerini kullanırlar. Bu ek olarak, narsisistik kişiliğe sahip olanlar, kuralların kendileri için geçerli olmadığına inanırlar ve çoğu zaman otoriteye meydan okurlar. Bu psikolojik durumdan etkilenen insanlar, duygularını hiç dikkate almadan başkalarını kullanır veya manipüle eder.
Üstünlük kompleksi ile sağlıklı bir öz değer duygusu arasındaki ilişkiyi fark etmek önemlidir. Bu yüzden, kendilerine güven düzeyi yüksek olanlar, yanlış bir şekilde narsist veya üstünlük duygusuna sahip kişiler olarak tanımlanabilir. Sadece yeteneklerine güvenenler, genellikle başkalarını tam alarak umursamaz veya empati eksikliği göstermezler. Bu kişiler belirli alanlarda uzman veya yetenekli olduklarını iddia etseler de diğerlerinden üstün olmadıklarının tamamen bilincindedirler.